Yaman Akdeniz: Katalog suç işin bahanesi, amaç Instagram’ı kıstırmak

Bilişim hukukçusu Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK), sosyal medya platformu Instagram’a erişim engeli getirmesinin nedeniyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.

X hesabından paylaşım yapan Yaman Akdeniz, “Devlet büyüklerimiz Instagram’ı sürekli uyarıyor, fakat açık bir hukuka aykırı davranıştan da bahsedemiyor. Dün Bakan Uraloğlu ‘Instagram’ı katalog suç kapsamında uyardık ancak karşılık bulmadı’ demişti. Bakalım neymiş bu ‘katalog suçlar’ ve karşılığı bulunmayan şeyler. Öncelikle, bahsi geçen ‘katalog suçlar’ CMK’daki katalog suçlar değil, 5651 sayılı Yasa’nın 8. maddesinde yer alan katalog suçlar. BTK Başkanının da yetkisi zaten bu suçlarla kısıtlı” dedi.

Katalog suçlar arasında 10 suçun olduğunu aktaran Akdeniz, “10 farklı suç tipini içeren katalog suçlar arasında müstehcenlik, fuhuş, çocukların cinsel istismarı, Atatürk’e hakaret ve MİT Kanunda yer alan bazı suçlar bulunmaktadır. O halde, Instagram bu suçlardan bir veya birkaç tanesine istinaden uyarıldı ve karşılık alınamadı. Bu aşamada, bahsi geçen suçlara ilişkin hangi içerikler bakımından Instagram’ın Bakan Uroloğlu ve ekibi tarafından uyarıldığı bilinmiyor. Fakat, ‘karşılık alınmadı’ denirken de bir ‘iletişim’ olduğu anlaşılıyor” ifadelerini kullandı.

Instagram, Facebook ve Whatsapp’ı bünyesinde bulunduran Meta şirketinin Türkiye’de temsilciği olduğunu ve son şeffaflık raporunu 31 Temmuz’da yayınladığını belirten Akdeniz, şöyle devam etti:

‘SON RAPOR ERİŞİM ENGELİNDEN 48 SAAT ÖNCE YAYINLANDI’

“Böyle bir iletişimin olması da olağan bir durum olmakla birlikte Meta’nın (Facebook & Instagram) Türkiye’de temsilciliği olduğu ve 5651 sayılı Yasa gereği 6 ayda bir şeffaflık raporları yayınladığı ve bu raporları BTK’ya gönderdiği de bilinmektedir. Bu raporlar basının ve kamuoyunun ilgisini pek çekmemekle birlikte Meta tarafından Instagram için en son içerik kaldırma taleplerine ilişkin şeffaflık raporu 31 Temmuz 2024 tarihinde yayınlanmıştır. Instagram engellenmeden 48 saat önce diyelim.”

‘ŞİKAYET EDİLEN İÇERİKLERİN YÜZDE 94’ÜNE YAPTIRIM UYGULANMIŞ’

“Instagram’ın bu son raporunda, en çok talebin BTK’dan gönderildiği (1849) ve 2580 içeriğin (FB & Instagram) şikayet edildiği belirtiliyor. 504 içerik Meta ilkelerini ihlal ettiği için tamamen kaldırılmış ve 1941 içerik ise Türkiye’den görünmez kılınmış. O halde 1 Ocak 2024 ile 30 Haziran 2024 arasında bildirilen 2580 içerikten 2445 tanesine yaptırım uygulanmış (%94). 135 diğer içerik (%6) ne olmuş belli değil. Raporda yazmıyor, açıklanmamış. BTK bu rapora cevap vermiş veya Bakan’ın bu süreçten haberi var mı belli değil.”

‘HUKUKİ İTİRAZLAR ADLİ TATİLE DENK GETİRİLDİ’

“Ortada uyarılmayı gerektiren bir durum var mı? Kanımca yok. 135 diğer ve ne olduğu bilinmeyen içerikten dolayı Meta şirketi uyarılmış olabilir mi veya bu içeriklerden kaç tanesi Facebook’tan ziyade Instagram ile ilgili belli değil. Açıkçası, Türkiye’nin taleplerinin bu bağlamda ‘katalog suçlarla’ ilgili olmadığını düşünüyorum. Katalog suçlar işin hem bahanesi, hem de hukuki süreçleri ve itirazları, tam da adli tatil sırasında kıskaca almak, yavaşlatmak ve Instagram’ı kıstırmak.”

‘SANSÜR BIRAKIN SON ÇARE, HERHANGİ BİR ÇARE OLMAMALI’

“Neden amaç Instagram’ı kıstırmak olsun ki diyebilirsiniz. Benim düşüncem, Hükümetin Meta’ya baskı yaparak ve Instagram’ı da engelleyerek, yasal düzenlemeler dışındaki taleplerini uygulatmak. Bu durum Fahrettin Altun’un açıklamalarından ve sert eleştirilerinden de anlaşılıyor. Hamas’ın Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye’nin ölümü ile ilgili taziye mesajlarının Instagram tarafından kaldırılmasının eleştirilmesi haklı bir eleştiri olabilir ve Meta politikaları da bu bağlamda eleştiri konusu yapılabilir.

Bazen bu platformların gereğinden fazla içerik kaldırdıkları da bilinmektedir. Fakat, bugün Instagram’ın, Facebook, X veya YouTube’un yanlış olduğunu düşündüğümüz her davranışının cezasını Türkiye’deki milyonlarca kullanıcı mı çekmelidir? Yetkililer her gün ‘Türkiye hukuk devleti’ deyip duruyor. O zaman yetkililerin ve BTK gibi idari kurumların da yasal çerçeve dışında hareket etmemesi beklenir. Unutulmamalıdır ki mevcut durumda Instagram’dan ziyade Türkiye’deki milyonlarca kullanıcı cezalandırılmaktadır.

Sonuç itibarıyla sadece Instagram değil aynı zamanda Wattpad’a da uygulanan manasız erişim engeli derhal kaldırılmalıdır. Sansür ise bırakın son çare, herhangi bir çare asla olmamalıdır.”

(HABER MERKEZİ)